فارکس چیست و چرا این روزها اینقدر در مورد آن می‌شنویم؟ اگر شما هم به دنبال پاسخی ساده و جامع برای این سوال هستید و می‌خواهید بدانید که آیا این بازار پر مخاطب می‌تواند مسیری برای شما باشد، ما در فارسی فارکس کمکتون میکنیم.
من، به عنوان فردی که سال‌ها در این بازار تجربه کسب کرده‌ام، در این راهنمای کامل، قصد دارم شما را قدم به قدم با فارکس آشنا کنم. فارکس، که مخفف Foreign Exchange یا تبادل ارزهای خارجی است، در واقع بزرگترین بازار مالی جهان به شمار می‌رود؛ بازاری که در آن ارزهای مختلف کشورها در برابر یکدیگر معامله می‌شوند.
شاید در ابتدا کمی پیچیده به نظر برسد، اما قول می‌دهم تا پایان این مقاله، درک روشنی از چیستی فارکس، نحوه عملکرد آن، بازیگران اصلی، مفاهیم کلیدی و حتی فرصت‌ها و ریسک‌های آن به دست آورید. پس با من همراه باشید تا پرده از رازهای این بازار برداریم و ببینیم آیا فارکس همان چیزی است که به دنبالش هستید یا خیر.
فارکس چیست؟ تعریف ساده
فارکس چیست؟ به بیان ساده فارکس بازاری است که در آن افراد، شرکت‌ها و موسسات مالی می‌توانند یک ارز را با ارز دیگری مبادله کنند. این بازار جهانی و غیرمتمرکز، به عنوان ستون فقرات تجارت و سرمایه‌گذاری بین‌المللی عمل می‌کند و هر روز تریلیون‌ها دلار در آن جابجا می‌شود. درک صحیح چیستی فارکس، اولین قدم برای هر کسی است که به فعالیت در بازارهای مالی جهانی علاقه‌مند است.
فارکس مخفف چیست؟ (Foreign Exchange)
همانطور که در مقدمه اشاره کردم، واژه “فارکس” (Forex) از ترکیب دو کلمه انگلیسی “Foreign” به معنای خارجی و “Exchange” به معنای تبادل یا مبادله گرفته شده است. بنابراین، Forex در واقع شکل کوتاه شده عبارت “Foreign Exchange Market” یا همان بازار تبادل ارزهای خارجی است.
گاهی اوقات ممکن است با عبارت “FX Market” نیز مواجه شوید که آن هم به همین بازار اشاره دارد. به عنوان یک فعال در این حوزه، بارها دیده‌ام که حتی همین نام‌گذاری ساده، برای افراد تازه‌کار سوال‌برانگیز است. پس به خاطر بسپارید: فارکس، همان بازار جهانی خرید و فروش ارزهاست.
فارکس به زبان ساده
اگر بخواهم فارکس را به ساده‌ترین شکل ممکن برایتان توصیف کنم، آن را مانند یک بازار بسیار بزرگ و همیشه بیدار در نظر بگیرید که غرفه‌های آن در سراسر جهان پراکنده شده‌اند و کالایی که در آن خرید و فروش می‌شود، “پول” یا همان ارزهای مختلف کشورهاست.
شما وقتی به سفر خارجی می‌روید و پول کشور خودتان را به پول کشور مقصد تبدیل می‌کنید، در مقیاسی بسیار کوچک، در حال انجام یک معامله فارکس هستید. حال تصور کنید همین تبادل ارز، بین بانک‌های بزرگ، شرکت‌های چندملیتی و سرمایه‌گذاران در سطح جهانی و با حجم‌های بسیار عظیم انجام می‌شود. این همان چیزی است که بازار فارکس را شکل می‌دهد. این بازار یک مکان فیزیکی مرکزی ندارد، بلکه شبکه‌ای الکترونیکی از بانک‌ها، بروکرها، موسسات و معامله‌گران فردی است.
برای درک بهتر، فرض کنید یک شرکت آمریکایی قطعاتی را از ژاپن وارد می‌کند. این شرکت برای پرداخت هزینه قطعات، باید دلار آمریکا (USD) خود را بفروشد و ین ژاپن (JPY) بخرد. این یک نمونه از تقاضا برای ارز در بازار فارکس است.
یا فرض کنید یک سرمایه‌گذار اروپایی پیش‌بینی می‌کند که ارزش پوند بریتانیا (GBP) در برابر یورو (EUR) افزایش خواهد یافت. او یورو می‌فروشد و پوند می‌خرد تا از این افزایش قیمت احتمالی سود ببرد. همه این فعالیت‌ها در بستر بازار فارکس انجام می‌شود و به همین دلیل است که درک اینکه “فارکس چیست” برای هر فعال اقتصادی می‌تواند مفید باشد.
چرا به فارکس، بازار تبادل ارزهای خارجی یا FX هم می‌گویند؟
همانطور که از نامش پیداست، “بازار تبادل ارزهای خارجی” دقیقاً به ماهیت اصلی این بازار اشاره دارد: مکانی برای تبدیل یک ارز به ارز دیگر. عبارت FX نیز صرفاً یک اختصار رایج دیگر برای Foreign Exchange است که در متون تخصصی‌تر یا در گفتگوهای روزمره فعالان بازار به کرات استفاده می‌شود.
دلیل این نام‌گذاری، تمرکز انحصاری این بازار بر روی ارزها و نرخ برابری آن‌ها نسبت به یکدیگر است. برخلاف بازارهای سهام که در آن مالکیت شرکت‌ها معامله می‌شود، یا بازارهای کالا که مواد خام در آن‌ها خرید و فروش می‌شوند، در فارکس، شما مستقیماً با ارزش نسبی پول کشورها سروکار دارید.
به عنوان مثال، وقتی می‌شنوید نرخ برابری یورو به دلار (EUR/USD) افزایش یافته، به این معنی است که برای خرید یک یورو باید دلار بیشتری پرداخت کنید، یا به عبارت دیگر، یورو در برابر دلار قوی‌تر شده است. این نوسانات در نرخ برابری ارزها، قلب تپنده بازار فارکس است و فرصت‌های معاملاتی را برای کسانی که می‌توانند این تغییرات را پیش‌بینی کنند، فراهم می‌آورد.
هدف اصلی از معاملات در فارکس چیست؟
اهداف مختلفی پشت معاملات فارکس وجود دارد. هدف اصلی و بنیادی، همانطور که گفتیم، تسهیل تجارت و سرمایه‌گذاری بین‌المللی از طریق تبدیل ارزهاست. شرکت‌ها برای خرید کالا و خدمات از کشورهای دیگر، یا برای پرداخت حقوق کارمندان خود در شعب خارجی، نیاز به تبدیل ارز دارند. دولت‌ها و بانک‌های مرکزی نیز برای مدیریت ذخایر ارزی خود، اعمال سیاست‌های پولی و گاهی اوقات برای تاثیرگذاری بر نرخ ارز کشورشان در این بازار فعالیت می‌کنند.
اما برای بسیاری از فعالان بازار، از جمله معامله‌گران خرد مثل من و شاید در آینده شما، هدف اصلی از معاملات فارکس، کسب سود از نوسانات نرخ ارز است. این فعالیت که به آن “سفته‌بازی” (Speculation) هم گفته می‌شود، شامل خرید یک ارز با پیش‌بینی افزایش ارزش آن نسبت به ارز دیگر، یا فروش یک ارز با پیش‌بینی کاهش ارزش آن است.
نکته مهمی که به عنوان یک قدیمی فعال توی این بازار باید به شما بگویم این است که سفته‌بازی در فارکس، اگرچه پتانسیل سود بالایی دارد، اما با ریسک قابل توجهی نیز همراه است و نیازمند دانش، تجربه و مدیریت ریسک صحیح است. بسیاری از تازه‌کارها بدون درک عمیق از “فارکس چیست” و ریسک‌های آن، صرفاً با هدف کسب سود سریع وارد می‌شوند و متاسفانه با ضرر مواجه می‌شوند.
چرا بازار فارکس به وجود آمده و اینقدر بزرگ است؟
شاید از خودتان بپرسید که اصلاً چرا چنین بازار عظیمی به نام فارکس شکل گرفته است و چه چیزی باعث شده تا به بزرگترین بازار مالی جهان تبدیل شود. پاسخ به این سوال در نیازهای اساسی اقتصاد جهانی و ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود بازار نهفته است. درک این دلایل به شما کمک می‌کند تا جایگاه و اهمیت فارکس را بهتر درک کنید.
دلایل اصلی شکل‌گیری بازار فارکس (نیاز به تبادل ارز برای تجارت بین‌الملل، سرمایه‌گذاری و …)
ریشه‌های بازار فارکس به دوران باستان بازمی‌گردد، زمانی که بازرگانان برای تجارت کالا نیاز به تبادل سکه‌های مختلف داشتند. اما شکل مدرن بازار فارکس که ما امروز می‌شناسیم، عمدتاً پس از کنار گذاشتن سیستم استاندارد طلا و روی کار آمدن نرخ‌های ارز شناور در دهه ۱۹۷۰ میلادی شکل گرفت.
دلیل اصلی وجود این بازار، تسهیل تجارت و سرمایه‌گذاری بین‌المللی است. شرکت‌هایی که در کشورهای مختلف فعالیت می‌کنند، برای خرید مواد اولیه، فروش محصولات، پرداخت دستمزدها و انجام سایر فعالیت‌های تجاری خود، نیاز به تبدیل ارزهای مختلف دارند. بدون بازار فارکس، تجارت جهانی به این شکلی که امروز می‌بینیم، امکان‌پذیر نبود.
علاوه بر تجارت، سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی نیز نقش مهمی در رونق بازار فارکس دارند. سرمایه‌گذاران برای خرید سهام، اوراق قرضه یا املاک در کشورهای دیگر، ابتدا باید پول خود را به ارز آن کشور تبدیل کنند. همچنین، گردشگران نیز هنگام سفر به کشورهای خارجی، به تبدیل ارز نیاز دارند. در کنار این‌ها، همانطور که قبلاً اشاره کردم، سفته‌بازی و تلاش برای کسب سود از نوسانات نرخ ارز نیز یکی از دلایل عمده فعالیت در این بازار است که توسط بانک‌ها، موسسات مالی و معامله‌گران فردی انجام می‌شود.
چرا فارکس بزرگترین بازار مالی جهان است؟
یکی از شگفت‌انگیزترین ویژگی‌های بازار فارکس، مقیاس و حجم عظیم معاملات آن است. طبق گزارش سه‌سالانه بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی (BIS) که یکی از معتبرترین منابع در این زمینه است، متوسط حجم معاملات روزانه در بازار فارکس در آوریل ۲۰۲۲ به ۷.۵ تریلیون دلار آمریکا رسیده است!
برای اینکه مقیاس این عدد را بهتر درک کنید، کافی است آن را با حجم معاملات روزانه بازارهای سهام بزرگ جهان مانند بورس نیویورک (که حدود چند ده میلیارد دلار است) مقایسه کنید. این حجم عظیم نقدینگی، فارکس را به بزرگترین و نقدشونده‌ترین بازار مالی جهان تبدیل کرده است.
همانطور که وبسایت Investopedia اشاره می‌کند:
“The foreign exchange market is the largest financial market in the world. The BIS Triennial Central Bank Survey 2022 reported that trading in FX markets reached $7.5 trillion per day in April 2022.”
“بازار تبادل ارزهای خارجی بزرگترین بازار مالی در جهان است. بررسی سه‌سالانه بانک مرکزی BIS در سال ۲۰۲۲ گزارش داد که معاملات در بازارهای FX در آوریل ۲۰۲۲ به ۷.۵ تریلیون دلار در روز رسیده است.”
این حجم بالای معاملات به این معنی است که در شرایط عادی بازار، همیشه خریداران و فروشندگان زیادی برای ارزهای اصلی وجود دارند و شما می‌توانید به سرعت و با هزینه کم (اسپرد پایین) معاملات خود را انجام دهید. این نقدشوندگی بالا یکی از دلایل اصلی جذابیت فارکس برای معامله‌گران است. به عنوان یک فعال بازار، این نقدشوندگی به من اطمینان می‌دهد که می‌توانم در اکثر مواقع پوزیشن‌های معاملاتی خود را در قیمت‌های مورد نظرم باز یا بسته کنم، چیزی که در بازارهای با نقدشوندگی کمتر همیشه امکان‌پذیر نیست.
فارکس، بازاری بدون مکان مرکزی (OvertheCounter یا OTC)
برخلاف بازارهای سهام مانند بورس اوراق بهادار تهران یا نیویورک که یک مکان فیزیکی مرکزی و یک تابلوی معاملاتی متمرکز دارند، بازار فارکس یک بازار “فرابورس” یا “OvertheCounter” (OTC) است. این بدان معناست که هیچ مرکز مبادلات واحدی برای فارکس وجود ندارد. معاملات به صورت الکترونیکی و مستقیم بین دو طرف، از طریق شبکه‌ای از بانک‌ها، موسسات مالی، بروکرها و معامله‌گران در سراسر جهان انجام می‌شود.
این ساختار غیرمتمرکز چندین پیامد مهم دارد.
اول اینکه بازار فارکس می‌تواند به صورت ۲۴ ساعته فعالیت کند، زیرا همیشه در گوشه‌ای از جهان یک مرکز مالی فعال است.
دوم اینکه قیمت‌گذاری می‌تواند بین بروکرهای مختلف کمی متفاوت باشد، اگرچه به دلیل رقابت شدید و امکان آربیتراژ، این تفاوت‌ها معمولاً بسیار ناچیز هستند، خصوصاً برای جفت ارزهای اصلی.
سوم اینکه رگولاسیون و نظارت بر بازار OTC می‌تواند چالش‌برانگیزتر از بازارهای متمرکز باشد، هرچند نهادهای نظارتی در کشورهای مختلف تلاش می‌کنند تا فعالیت بروکرها را تحت کنترل داشته باشند. درک مفهوم OTC برای فهم اینکه “فارکس چیست” و چگونه عمل می‌کند، بسیار مهم است، زیرا این ویژگی، فارکس را از بسیاری از بازارهای مالی دیگر متمایز می‌کند.
چه زمانی می‌توان در فارکس معامله کرد؟
یکی از جذابیت‌های منحصر به فرد بازار فارکس، فعالیت ۲۴ ساعته آن در پنج روز هفته است. بازار فارکس از بعد از ظهر یکشنبه به وقت گرینویچ (GMT) با باز شدن بازارهای استرالیا و نیوزیلند (سشن سیدنی) آغاز به کار می‌کند و تا بعد از ظهر جمعه به وقت گرینویچ با بسته شدن بازارهای آمریکا (سشن نیویورک) به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
این به آن معناست که شما به عنوان یک معامله‌گر، تقریباً در هر ساعتی از شبانه‌روز می‌توانید به معامله بپردازید و این انعطاف‌پذیری برای افرادی که شغل تمام‌وقت دیگری دارند یا در مناطق زمانی مختلف زندگی می‌کنند، بسیار مفید است.
فعالیت ۲۴ ساعته بازار به دلیل هم‌پوشانی ساعات کاری مراکز مالی بزرگ جهان است. به طور کلی چهار سشن معاملاتی اصلی در فارکس وجود دارد:
- سشن سیدنی (استرالیا): اولین سشنی که باز می‌شود.
- سشن توکیو (ژاپن): پس از سیدنی، بازار آسیا فعال می‌شود.
- سشن لندن (بریتانیا): مهمترین و بزرگترین سشن معاملاتی از نظر حجم.
- سشن نیویورک (ایالات متحده آمریکا): دومین سشن بزرگ که با ساعات پایانی سشن لندن هم‌پوشانی دارد.
بیشترین حجم معاملات و نوسانات قیمتی معمولاً در زمان هم‌پوشانی سشن‌های لندن و نیویورک (از حدود ساعت ۴:۳۰ بعد از ظهر تا ۸:۳۰ شب به وقت ایران در فصول عادی) رخ می‌دهد.
بسیاری از معامله‌گران، از جمله خود من، ترجیح می‌دهند در این ساعات فعال باشند، زیرا فرصت‌های معاملاتی بیشتری ایجاد می‌شود. با این حال، هر سشن ویژگی‌های خاص خود را دارد و برخی جفت ارزها ممکن است در سشن‌های خاصی نوسانات بیشتری داشته باشند. مثلاً جفت ارزهای شامل ین ژاپن (JPY) معمولاً در سشن توکیو فعال‌تر هستند.
چه کسانی در بازار فارکس فعالیت می‌کنند؟
بازار فارکس تنها متعلق به یک گروه خاص نیست؛ بلکه طیف وسیعی از بازیگران با اهداف و انگیزه‌های متفاوت در آن حضور دارند. از بانک‌های مرکزی قدرتمند گرفته تا معامله‌گران خردی که با سرمایه‌های کوچک فعالیت می‌کنند، همگی بخشی از این اکوسیستم بزرگ هستند. شناخت این بازیگران به ما کمک می‌کند تا نیروهای محرکه بازار و دلایل نوسانات قیمت را بهتر درک کنیم.
بانک‌های مرکزی و دولت‌ها
بانک‌های مرکزی کشورها (مانند فدرال رزرو آمریکا، بانک مرکزی اروپا، بانک انگلستان، یا بانک ژاپن) و دولت‌ها، از بازیگران بسیار مهم و تاثیرگذار در بازار فارکس هستند.
آن‌ها به دلایل مختلفی در این بازار دخالت می‌کنند. یکی از وظایف اصلی بانک‌های مرکزی، مدیریت ذخایر ارزی کشورشان است. آن‌ها ممکن است برای تثبیت نرخ ارز داخلی، مقابله با نوسانات شدید، یا اجرای سیاست‌های پولی (مانند تغییر نرخ بهره) اقدام به خرید یا فروش ارز در بازار فارکس کنند.
به عنوان مثال، اگر بانک مرکزی یک کشور احساس کند که ارزش پول ملی‌اش بیش از حد کاهش یافته و این امر منجر به تورم می‌شود، ممکن است با فروش ارزهای خارجی و خرید پول ملی خود، سعی در تقویت آن داشته باشد. اظهارنظرها و تصمیمات مقامات بانک‌های مرکزی در مورد سیاست‌های پولی، نرخ بهره، و چشم‌انداز اقتصادی، می‌تواند تاثیرات آنی و شدیدی بر نرخ ارزها داشته باشد.
به همین دلیل، ما معامله‌گران همیشه اخبار و گزارش‌های مربوط به بانک‌های مرکزی را با دقت دنبال میکنیم. به یاد دارم زمانی که بانک مرکزی سوئیس به طور ناگهانی سقف نرخ فرانک در برابر یورو را برداشت، چه سونامی بزرگی در بازار ایجاد شد! این نشان‌دهنده قدرت این بازیگران است.
بانک‌های تجاری بزرگ و موسسات مالی
بخش عمده‌ای از حجم معاملات روزانه در فارکس توسط بانک‌های تجاری بزرگ و موسسات مالی بین‌المللی انجام می‌شود. این بانک‌ها که به آن‌ها “بازارسازان” (Market Makers) نیز گفته می‌شود، قیمت‌های خرید و فروش (Bid/Ask) را برای ارزهای مختلف به مشتریان خود (شامل سایر بانک‌ها، شرکت‌ها، و معامله‌گران خرد از طریق بروکرها) ارائه می‌دهند.
آن‌ها هم برای تامین نیازهای مشتریان خود (مثلاً یک شرکت که نیاز به تبدیل ارز دارد) و هم برای کسب سود از معاملات اختصاصی خود (Proprietary Trading) در بازار فعالیت می‌کنند.
بانک‌هایی مانند سیتی‌گروپ، جی‌پی مورگان چیس، دویچه بانک، و HSBC از بزرگترین بازیگران این عرصه هستند. آن‌ها با ایجاد نقدینگی و تسهیل جریان معاملات، نقش حیاتی در عملکرد روان بازار فارکس ایفا می‌کنند. به دلیل حجم بالای معاملاتی که انجام می‌دهند، می‌توانند بر روندهای کوتاه‌مدت بازار نیز تاثیرگذار باشند. درک فعالیت این غول‌های مالی برای فهم بهتر دینامیک بازار ضروری است.
شرکت‌های چند ملیتی
شرکت‌های چند ملیتی که در کشورهای مختلف فعالیت تجاری دارند، یکی دیگر از گروه‌های مهم فعال در بازار فارکس هستند. این شرکت‌ها برای انجام فعالیت‌های روزمره خود، مانند واردات و صادرات کالا و خدمات، خرید دارایی در کشورهای دیگر، یا تبدیل سود حاصل از فعالیت‌های خارجی به پول رایج کشور خود، به طور مداوم نیاز به تبدیل ارز دارند.
به عنوان مثال، یک شرکت خودروسازی آلمانی که قطعاتی را از کره جنوبی وارد می‌کند و محصولات خود را در آمریکا به فروش می‌رساند، باید یورو را به وون کره و سپس دلار آمریکا را به یورو تبدیل کند. این معاملات، اگرچه هدف اصلی‌شان سفته‌بازی نیست، اما به دلیل حجم بالای خود می‌توانند بر عرضه و تقاضای ارزها تاثیر بگذارند.
برخی از این شرکت‌ها همچنین برای محافظت از خود در برابر نوسانات نامطلوب نرخ ارز (Hedging)، وارد معاملات مشتقه ارزی می‌شوند. این نشان می‌دهد که بازار فارکس چگونه با اقتصاد واقعی و تجارت جهانی در هم تنیده است.
صندوق‌های پوشش ریسک و سرمایه‌گذاری
صندوق‌های پوشش ریسک (Hedge Funds) و سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری بزرگ نیز از بازیگران فعال و اغلب بسیار پیچیده در بازار فارکس هستند. این صندوق‌ها با مدیریت حجم زیادی از سرمایه، به دنبال کسب سود از فرصت‌های مختلف در بازارهای مالی، از جمله فارکس، هستند.
آن‌ها از استراتژی‌های معاملاتی متنوع و گاهی بسیار پیچیده‌ای استفاده می‌کنند که می‌تواند شامل معاملات مبتنی بر تحلیل‌های بنیادی، تکنیکال، الگوریتمی، یا آربیتراژ باشد.
به دلیل حجم سرمایه‌ای که در اختیار دارند، معاملات این صندوق‌ها می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر بازار داشته باشد، خصوصاً در کوتاه‌مدت. برخی از این صندوق‌ها به دلیل استفاده از اهرم (Leverage) بالا، می‌توانند ریسک‌های بزرگی را بپذیرند و در نتیجه، هم سودهای کلان و هم زیان‌های هنگفتی را تجربه کنند. فعالیت این بازیگران حرفه‌ای، یکی از دلایلی است که بازار فارکس را به بازاری پویا و گاهی غیرقابل پیش‌بینی تبدیل می‌کند.
به عنوان یک معامله‌گر فردی، رقابت با این غول‌ها آسان نیست، اما با آموزش صحیح و استراتژی مناسب، می‌توان جایگاه خود را در این بازار پیدا کرد.
معامله‌گران خرد (Retail Traders) یا سرمایه‌گذاران فردی
و بالاخره، به گروهی می‌رسیم که احتمالاً شما هم به آن تعلق دارید یا قصد پیوستن به آن را دارید: معامله‌گران خرد یا سرمایه‌گذاران فردی.
این گروه شامل افرادی است که با سرمایه شخصی خود و از طریق پلتفرم‌های معاملاتی آنلاین که توسط بروکرها ارائه می‌شود، در بازار فارکس فعالیت می‌کنند. در دهه‌های گذشته، با پیشرفت تکنولوژی اینترنت و توسعه پلتفرم‌های معاملاتی کاربرپسند، دسترسی معامله‌گران خرد به بازار فارکس بسیار آسان‌تر شده است.
اگرچه حجم معاملات هر معامله‌گر خرد در مقایسه با بانک‌ها و موسسات بزرگ بسیار ناچیز است، اما مجموع فعالیت این گروه، بخش قابل توجهی از حجم کلی بازار فارکس را تشکیل می‌دهد. انگیزه‌ی اصلی معامله‌گران خرد معمولاً کسب سود از نوسانات قیمت ارزهاست. به عنوان یک معامله‌گر حرفه‌ای که از همین مسیر شروع کرده‌ام، باید بگویم که موفقیت در این عرصه نیازمند نظم، صبر، آموزش مداوم و مدیریت ریسک دقیق است.
بازار فارکس می‌تواند فرصت‌های بزرگی را برای معامله‌گران خرد فراهم کند، اما نباید فراموش کرد که این بازار پر از چالش نیز هست. شعار همیشگی من برای تازه‌کارها این است: “اول آموزش، بعد معامله.”
چگونه می‌توان به بازار فارکس دسترسی پیدا کرد؟
حالا که با مفاهیم اساسی فارکس آشنا شدید، احتمالاً این سوال برایتان پیش آمده که چگونه می‌توان عملاً وارد این بازار شد و به معاملات پرداخت. دسترسی به بازار فارکس برای معامله‌گران خرد از طریق چند عنصر کلیدی امکان‌پذیر می‌شود که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازم. این بخش به شما کمک می‌کند تا مسیر ورود به این دنیای هیجان‌انگیز را بهتر بشناسید.
نقش بروکر یا کارگزار فارکس چیست؟
بروکر یا کارگزار فارکس، یک شرکت خدمات مالی است که به عنوان واسطه بین شما (معامله‌گر خرد) و بازار بین بانکی (جایی که بانک‌ها و موسسات بزرگ با هم معامله می‌کنند) عمل می‌کند. از آنجایی که معامله‌گران فردی معمولاً نمی‌توانند به طور مستقیم به نقدینگی و قیمت‌های بازار بین بانکی دسترسی داشته باشند، بروکرها این امکان را برای آن‌ها فراهم می‌کنند. بروکرها پلتفرم‌های معاملاتی، قیمت‌های خرید و فروش ارزها، و ابزارهای لازم برای تحلیل و انجام معاملات را در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند.
انتخاب یک بروکر معتبر و قابل اعتماد، یکی از مهمترین تصمیماتی است که به عنوان یک معامله‌گر فارکس خواهید گرفت. بروکرهای مختلف از نظر شرایط معاملاتی (مانند اسپرد، کمیسیون، اهرم قابل ارائه)، پلتفرم‌های معاملاتی، کیفیت خدمات مشتریان، و اعتبار و رگولاسیون با یکدیگر تفاوت دارند.
من همیشه به دوستان و شاگردانم تاکید می‌کنم که قبل از افتتاح حساب با یک بروکر، تحقیقات کاملی در مورد سابقه، اعتبار، و مجوزهای قانونی (رگولیشن) آن انجام دهند. یک بروکر خوب می‌تواند شریک شما در مسیر موفقیت باشد، در حالی که یک بروکر نامعتبر می‌تواند تمام زحمات شما را بر باد دهد. بروکرهای رگوله شده توسط نهادهای نظارتی معتبر (مانند FCA در بریتانیا، ASIC در استرالیا، یا CySEC در قبرس) معمولاً گزینه‌های امن‌تری هستند.
پلتفرم معاملاتی (مانند متاتریدر) چیست و چه کاربردی دارد؟
پلتفرم معاملاتی، نرم‌افزاری است که بروکر در اختیار شما قرار می‌دهد تا بتوانید از طریق آن به بازار فارکس دسترسی داشته باشید، قیمت‌ها را به صورت زنده مشاهده کنید، نمودارها را تحلیل کنید، و دستورات خرید و فروش خود را اجرا نمایید.
این پلتفرم‌ها معمولاً برای کامپیوترهای شخصی (ویندوز و مک)، وب (از طریق مرورگر) و گوشی‌های هوشمند (اندروید و iOS) در دسترس هستند، بنابراین شما می‌توانید تقریباً از هر کجا و در هر زمانی به حساب معاملاتی خود دسترسی داشته باشید.
محبوب‌ترین و رایج‌ترین پلتفرم‌های معاملاتی در بین معامله‌گران خرد، متاتریدر ۴ (MetaTrader 4 یا MT4) و متاتریدر ۵ (MetaTrader 5 یا MT5) هستند که توسط شرکت MetaQuotes Software توسعه داده شده‌اند. این پلتفرم‌ها به دلیل رابط کاربری ساده، ابزارهای تحلیلی متنوع (شامل اندیکاتورها و ابزارهای رسم نمودار)، و امکان استفاده از سیستم‌های معاملاتی خودکار (Expert Advisors یا EAs)، شهرت زیادی کسب کرده‌اند.
بسیاری از بروکرها این پلتفرم‌ها را به مشتریان خود ارائه می‌دهند، اما برخی بروکرها نیز پلتفرم‌های اختصاصی خود را دارند.
به عنوان کسی که با پلتفرم‌های مختلفی کار کرده‌ام، توصیه می‌کنم زمانی را صرف یادگیری کامل پلتفرمی که بروکرتان ارائه می‌دهد، بکنید. آشنایی با تمام قابلیت‌ها و ابزارهای پلتفرم، سرعت و دقت شما را در تحلیل و انجام معاملات افزایش می‌دهد. خوشبختانه، اکثر بروکرها امکان استفاده از این پلتفرم‌ها را در حساب‌های آزمایشی (دمو) نیز فراهم می‌کنند.
حساب دمو (آزمایشی) چیست و چرا برای شروع مهم است؟
حساب دمو یا حساب آزمایشی، یک ابزار فوق‌العاده ارزشمند برای مبتدیان (و حتی معامله‌گران با تجربه) است. حساب دمو به شما این امکان را می‌دهد که با پول مجازی و در شرایط شبیه‌سازی شده بازار واقعی، به معامله بپردازید. این یعنی شما می‌توانید بدون هیچ‌گونه ریسک مالی، با پلتفرم معاملاتی آشنا شوید، استراتژی‌های مختلف را آزمایش کنید، و مهارت‌های تحلیلی و معاملاتی خود را تقویت نمایید.
من همیشه به کسانی که می‌پرسند “فارکس چیست و چگونه شروع کنم؟” می‌گویم که اولین قدم عملی شما پس از آموزش‌های اولیه، باید باز کردن یک حساب دمو و تمرین در آن باشد. حداقل برای چند هفته یا حتی چند ماه در حساب دمو معامله کنید تا زمانی که احساس کنید به درک خوبی از بازار و پلتفرم رسیده‌اید و می‌توانید یک استراتژی معاملاتی سودآور (حتی در محیط دمو) را به طور مداوم اجرا کنید.
اشتباه رایجی که بسیاری از تازه‌کارها مرتکب می‌شوند این است که خیلی زود و با هیجان وارد حساب واقعی می‌شوند و به دلیل عدم آمادگی کافی، سرمایه خود را از دست می‌دهند. حساب دمو به شما کمک می‌کند تا با جنبه‌های روانی معاملات نیز آشنا شوید، اگرچه معامله با پول واقعی همیشه فشار روانی بیشتری دارد. از این فرصت رایگان برای یادگیری و کسب تجربه نهایت استفاده را ببرید. به قول معروف، “تمرین، استاد می‌سازد” و حساب دمو بهترین زمین تمرین برای شماست.
ویژگی‌های اصلی بازار فارکس که آن را متمایز می‌کند
بازار فارکس دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که آن را از سایر بازارهای مالی متمایز می‌کند و باعث جذابیت آن برای طیف وسیعی از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران شده است. شناخت این ویژگی‌ها به شما کمک می‌کند تا بهتر درک کنید چرا افراد زیادی به این بازار روی می‌آورند و “فارکس چیست” که این همه هیاهو دارد.
نقدشوندگی بسیار بالا (High Liquidity)
همانطور که قبلاً اشاره کردم، بازار فارکس با حجم معاملات روزانه بیش از ۷.۵ تریلیون دلار، نقدشونده‌ترین بازار مالی جهان است. نقدشوندگی بالا به این معناست که در شرایط عادی بازار، همیشه تعداد زیادی خریدار و فروشنده برای ارزهای اصلی وجود دارد. این امر باعث می‌شود که شما بتوانید به سرعت و با کمترین تأثیر بر قیمت بازار، معاملات خود را انجام دهید (یعنی سفارش شما معمولاً در قیمتی نزدیک به قیمت درخواستی‌تان اجرا می‌شود).
این ویژگی برای معامله‌گران بسیار مهم است، زیرا به آن‌ها اطمینان می‌دهد که می‌توانند به راحتی وارد پوزیشن‌های معاملاتی شوند و از آن‌ها خارج گردند.
در بازارهای با نقدشوندگی پایین، ممکن است برای پیدا کردن خریدار یا فروشنده برای دارایی خود با مشکل مواجه شوید، یا مجبور شوید معامله را با قیمتی نامطلوب انجام دهید. نقدشوندگی بالای فارکس همچنین معمولاً منجر به اسپردهای کمتر (هزینه معاملاتی پایین‌تر) برای جفت ارزهای اصلی می‌شود. به عنوان یک معامله‌گر فعال، من ارزش این نقدشوندگی را هر روز احساس می‌کنم، خصوصاً زمانی که نیاز به واکنش سریع به اخبار یا تغییرات ناگهانی بازار دارم.
دسترسی آسان برای افراد با سرمایه کم
یکی دیگر از جذابیت‌های فارکس، دسترسی نسبتاً آسان آن برای افراد با سرمایه‌های کوچک است. برخلاف بسیاری از بازارهای مالی دیگر که ممکن است نیاز به سرمایه اولیه زیادی داشته باشند، در فارکس شما می‌توانید با مبالغ نسبتاً کمی (گاهی حتی از ۱۰۰ دلار یا کمتر، بسته به بروکر) یک حساب معاملاتی باز کنید. این امر به لطف امکان استفاده از اهرم (Leverage) و ارائه حساب‌های میکرو و مینی لات توسط بروکرها امکان‌پذیر شده است.
البته، من همیشه تاکید می‌کنم که معامله با سرمایه بسیار کم و استفاده از اهرم بالا، ریسک زیادی به همراه دارد. اما این ویژگی به افراد بیشتری این فرصت را می‌دهد که با بازار فارکس آشنا شوند و در صورت کسب دانش و مهارت کافی، به تدریج سرمایه خود را افزایش دهند. این “دموکراتیزه شدن” دسترسی به بازارهای مالی، یکی از تحولات مثبتی است که تکنولوژی برای ما به ارمغان آورده است. به یاد داشته باشید، شروع با سرمایه کم به شما اجازه می‌دهد تا درس‌های اولیه را با هزینه کمتری بیاموزید.
امکان معامله در هر دو جهت بازار (صعودی و نزولی)
همانطور که در بخش “پوزیشن خرید و فروش” توضیح دادم، در بازار فارکس شما می‌توانید هم از افزایش قیمت‌ها (با گرفتن پوزیشن خرید یا لانگ) و هم از کاهش قیمت‌ها (با گرفتن پوزیشن فروش یا شورت) سود کسب کنید. این یک مزیت بزرگ نسبت به برخی بازارهای سنتی است که در آن‌ها کسب سود عمدتاً به رشد بازار وابسته است.
این ویژگی به معامله‌گران فارکس انعطاف‌پذیری زیادی می‌دهد تا در هر شرایطی از بازار، چه روندهای صعودی و چه روندهای نزولی، به دنبال فرصت‌های معاملاتی باشند. به عنوان مثال، اگر تحلیل شما نشان می‌دهد که یک ارز قرار است ضعیف شود، می‌توانید با فروش آن ارز در برابر ارز دیگری، از این کاهش قیمت سود ببرید. این توانایی، فارکس را به بازاری پویا و جذاب برای معامله‌گران فعال تبدیل کرده است. به عنوان یک قدیمی، باید بگویم که بسیاری از بهترین فرصت‌های معاملاتی من در بازارهای نزولی شکل گرفته‌اند.
شفافیت اطلاعات (به دلیل حجم بالای معاملات و دسترسی به داده‌ها)
به دلیل حجم عظیم معاملات و تعداد زیاد بازیگران در بازار فارکس، دستکاری قیمت‌ها در جفت ارزهای اصلی بسیار دشوار است. این امر منجر به سطح بالایی از شفافیت در قیمت‌گذاری می‌شود. همچنین، اطلاعات اقتصادی و اخبار تاثیرگذار بر نرخ ارزها (مانند تصمیمات بانک‌های مرکزی، شاخص‌های اقتصادی، و رویدادهای سیاسی) به طور گسترده و معمولاً به صورت همزمان در سراسر جهان منتشر می‌شود و در دسترس عموم قرار می‌گیرد.
این دسترسی وسیع به اطلاعات، به معامله‌گران کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند. البته، تحلیل و تفسیر این اطلاعات نیازمند دانش و مهارت است، اما حداقل می‌توان گفت که بازار فارکس از نظر دسترسی به داده‌های خام، یک زمین بازی نسبتاً برابر برای همه فراهم می‌کند.
وبسایت‌های خبری معتبر، تقویم‌های اقتصادی، و پلتفرم‌های معاملاتی، همگی منابع خوبی برای دریافت این اطلاعات هستند. این شفافیت، اعتماد به بازار را افزایش می‌دهد و یکی از دلایلی است که بسیاری از افراد، فارکس را به عنوان یک گزینه سرمایه‌گذاری در نظر می‌گیرند.
فارکس به طور خلاصه چیست؟
اکنون که سفری نسبتاً جامع در دنیای فارکس داشتیم و با تعاریف، مفاهیم، بازیگران و ویژگی‌های آن آشنا شدیم، وقت آن است که یک جمع‌بندی کوتاه داشته باشیم و به سوال اصلی “فارکس چیست؟” یک پاسخ نهایی و فشرده بدهیم.
فارکس چیست؟ به طور خلاصه، فارکس بازار جهانی و غیرمتمرکزی است که در آن ارزهای کشورهای مختلف در برابر یکدیگر مبادله می‌شوند. این بازار، بزرگترین و نقدشونده‌ترین بازار مالی جهان است که به صورت ۲۴ ساعته و پنج روز در هفته فعالیت می‌کند. معاملات در فارکس بر اساس “جفت ارزها” انجام می‌شود، جایی که شما ارزش یک ارز را در برابر ارز دیگری پیش‌بینی و معامله می‌کنید.
اهمیت فارکس در اقتصاد جهانی غیرقابل انکار است. این بازار، چرخ‌های تجارت بین‌الملل را به حرکت در می‌آورد، سرمایه‌گذاری‌های فرامرزی را تسهیل می‌کند، و به بانک‌های مرکزی امکان مدیریت ذخایر ارزی و اجرای سیاست‌های پولی را می‌دهد. از شرکت‌های چندملیتی گرفته تا دولت‌ها و حتی گردشگران، همگی به نوعی با بازار فارکس در ارتباط هستند. برای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران، فارکس فرصتی برای کسب سود از نوسانات نرخ ارز فراهم می‌کند، اگرچه این فرصت با ریسک‌هایی نیز همراه است.
فارکس فرصت است یا تهدید؟
این سوالی است که بسیاری از مبتدیان از من می‌پرسند. پاسخ من همیشه این است: فارکس می‌تواند هم فرصت باشد و هم تهدید؛ همه چیز به دانش، آمادگی، و رویکرد شما بستگی دارد.
فرصت‌ها: پتانسیل کسب سود قابل توجه (به خصوص با استفاده صحیح از اهرم)، نقدشوندگی بالا، دسترسی آسان، امکان معامله در هر دو جهت بازار، و فعالیت ۲۴ ساعته، از جمله فرصت‌هایی هستند که فارکس ارائه می‌دهد. برای کسانی که وقت صرف آموزش می‌کنند، یک استراتژی معاملاتی مدون دارند، و مدیریت ریسک را جدی می‌گیرند، فارکس می‌تواند یک مسیر شغلی یا یک منبع درآمد مکمل جذاب باشد.
تهدیدها (ریسک‌ها): از سوی دیگر، ریسک‌های فارکس را نباید نادیده گرفت. نوسانات شدید بازار، استفاده نادرست از اهرم که می‌تواند منجر به زیان‌های بزرگ شود، پیچیدگی تحلیل بازار، و تاثیر عوامل غیرقابل پیش‌بینی اقتصادی و سیاسی، از جمله این ریسک‌ها هستند. بسیاری از افراد بدون آمادگی کافی و با رویاهای یک شبه پولدار شدن وارد این بازار می‌شوند و متاسفانه سرمایه خود را از دست می‌دهند.
به عنوان یک فعال قدیمی در این بازار، پیام نهایی من به شما این است: فارکس یک طرح سریع برای ثروتمند شدن نیست. موفقیت در فارکس نیازمند تعهد، صبر، آموزش مداوم، و نظم آهنین است. اگر آماده‌اید که این مسیر را با جدیت دنبال کنید، فارکس می‌تواند فرصت‌های فوق‌العاده‌ای را پیش روی شما قرار دهد. اما اگر به دنبال راه‌حل‌های جادویی هستید، بهتر است از این بازار دوری کنید. امیدوارم این راهنمای جامع به شما در درک اینکه “فارکس چیست” کمک کرده باشد و بتوانید با دیدی بازتر در مورد ورود به این عرصه تصمیم‌گیری کنید.
سوالات متداول در مورد اینکه فارکس چیست؟
1. فارکس دقیقاً چیست و چگونه کار می‌کند؟
پاسخ: فارکس (Forex) بازار جهانی تبادل ارزهای خارجی است. در این بازار، ارز یک کشور با ارز کشور دیگر مبادله می‌شود. کارکرد آن بر اساس عرضه و تقاضا برای ارزهای مختلف است که نرخ برابری آن‌ها را تعیین می‌کند. معاملات به صورت جفت ارز انجام می‌شود.
2. آیا برای شروع معاملات فارکس به سرمایه زیادی نیاز دارم؟
پاسخ: خیر لزوماً. بسیاری از بروکرها امکان افتتاح حساب با مبالغ کم (مثلاً ۱۰۰ دلار یا کمتر) را فراهم می‌کنند. اما مهم است که با مدیریت ریسک صحیح و بدون استفاده بیش از حد از اهرم معامله کنید.
3. آیا می‌توان از طریق فارکس ثروتمند شد؟
پاسخ: بله، پتانسیل کسب سود قابل توجه در فارکس وجود دارد، اما این بازار یک طرح سریع برای ثروتمند شدن نیست. موفقیت نیازمند دانش، مهارت، تجربه، صبر، و مدیریت ریسک قوی است. بسیاری از افراد نیز در این بازار ضرر می‌کنند.
4. مهمترین مفاهیمی که یک مبتدی باید در فارکس بداند چیست؟
پاسخ: مفاهیم کلیدی شامل جفت ارز، پیپ، لات، اسپرد، اهرم، مارجین، پوزیشن خرید (لانگ) و پوزیشن فروش (شورت) است. درک این موارد برای شروع ضروری است.
5. آیا معاملات فارکس قانونی و امن است؟
پاسخ: فعالیت در بازار فارکس در بسیاری از کشورها قانونی است. امنیت معاملات شما تا حد زیادی به انتخاب یک بروکر معتبر و رگوله شده بستگی دارد. همیشه در مورد بروکر خود تحقیق کنید.
6. بهترین زمان برای معامله در فارکس چه زمانی است؟
پاسخ: بازار فارکس ۲۴ ساعته است، اما بیشترین حجم معاملات و نوسانات معمولاً در زمان هم‌پوشانی سشن‌های معاملاتی لندن و نیویورک (معمولاً بعد از ظهر و اوایل شب به وقت ایران) رخ می‌دهد.
7. ریسک اصلی در معاملات فارکس چیست؟
پاسخ: ریسک اصلی، از دست دادن سرمایه به دلیل نوسانات بازار و استفاده نادرست از اهرم است. همچنین ریسک‌های مربوط به انتخاب بروکر نامعتبر و تاثیر اخبار و رویدادهای غیرمنتظره نیز وجود دارد.
8. چگونه می‌توانم یادگیری فارکس را شروع کنم؟
پاسخ: با مطالعه منابع آموزشی معتبر (کتاب‌ها، وبسایت‌ها، دوره‌ها)، باز کردن یک حساب دمو و تمرین در آن، و دنبال کردن تحلیل‌های بازار شروع کنید. هرگز قبل از آموزش کافی وارد حساب واقعی نشوید.
اگر همچنان در مورد چیستی فارکس سوالی دارید در کامنتها بپرسید تا در زمانی کوتاه پاسخگوی شما باشیم.
خیلی خوب بود ممنونم مخصوصا که مثل بقیه جاها یک توضیح یکسان ندادین و از همه بهتر صوتی بود که با همون به تنهایی آدم قشنگ یاد میگیره مرسی مرسی