پیپ و پیپت در فارکس شاید تو نگاه اول یکم گیج کننده باشن، ولی در اصل الفبای زبانی هستن که با اون تمام سود و ضرر های شما تو بازار فارکس محاسبه میشن. تا وقتی که کامل درک نکردین هر حرکت کوچیک قیمت روی نمودار چقدر براتون ارزش دلاری داره، درواقع دارین با چشمای بسته معامله میکنین.
فکرشو کنین که بتونین با یه نگاه به نمودار، هر حرکت قیمت رو سریع به دلار تبدیل کنین! این دقیقا همون مهارتیه که با فهمیدن داستان پیپ و پیپت به دست میارین و یکی از پایه‌های اصلی تو دوره های آموزش فارکس به حساب میاد. بیاید با هم این کد رو رمزگشایی کنیم تا ببینیم چطور میشه از این دانش برای معاملات هوشمندانه‌تر استفاده کرد.
پیپ (Pip) در فارکس چیست؟
“پیپ” یا Pip که مخفف Price Interest Point هست، در واقع کوچیک‌ترین واحد استاندارد برای اندازه‌گیری تغییر قیمت تو بازار فارکسه. وقتی میگیم قیمت یورو ۱۰۰ پیپ بالا رفت، داریم از یه واحد مشخص حرف می‌زنیم، مثل وقتی که میگیم فاصله تهران تا کرج ۴۰ کیلومتره.
تعریف ساده و قابل فهم پیپ
به زبان ساده، پیپ یه جورایی مثل “سانتی‌متر” توی اندازه‌گیری مسافته. همونطور که ما با سانتی‌متر تغییرات کوچیک طول رو اندازه می‌گیریم، تو فارکس هم تغییرات کوچیک قیمت رو با پیپ می‌سنجیم. این واحد به ما کمک میکنه که سود و ضررمون رو دقیق حساب کنیم و برای معاملاتمون حد سود و ضرر بذاریم.
بدون پیپ، معامله‌گرها نمی‌تونستن با هم ارتباط برقرار کنن و بگن قیمت هر ارز چقدر جابجا شده. مثلا اگه یکی می‌گفت “یورو یکم رفت بالا”، این “یکم” برای هر کسی معنای متفاوتی داشت! ولی وقتی میگیم “یورو ۱۰ پیپ رفت بالا”، همه دقیقاٌ می‌فهمن منظورمون چیه و چقدر قیمت تغییر کرده.
جایگاه پیپ در جفت ارزهای مختلف
تو اکثر جفت ارزها (مثل EUR/USD، GBP/USD یا AUD/USD)، پیپ چهارمین رقم بعد از ممیز اعشاره. مثلا اگه قیمت جفت ارز EUR/USD از ۱.۱۰۵۰ به ۱.۱۰۵۱ تغییر کنه، میگیم قیمت به اندازه “یک پیپ” بالا رفته. اون عدد چهارم بعد از ممیز، جایگاه پیپ ماست.
فرض کنین قیمت GBP/USD روی ۱.۲۵۰۰ هست. اگه شما خرید بزنید و قیمت تا ۱.۲۵۵۰ بالا بره، شما به اندازه ۵۰ پیپ سود کردین (چون عدد چهارم اعشار از ۰ به ۵ رسیده و دو رقم بعدی هم حساب میشن). پس برای پیدا کردن پیپ، کافیه تو اکثر جفت ارزها، چهارمین عدد بعد از ممیز رو پیدا کنین.
استثنای مهم: جفت ارزهای شامل ین ژاپن (JPY)
البته یه استثنای خیلی مهم هم وجود داره که باید حواستون بهش باشه و اونم جفت ارزهایی هستن که یه طرفشون “ین ژاپن” (JPY) قرار داره (مثل USD/JPY یا EUR/JPY). تو این جفت ارزها، به خاطر ارزش کمتر ین، پیپ دومین رقم بعد از ممیز اعشاره، نه چهارمین رقم!
مثلا اگه قیمت USD/JPY از ۱۳۰.۴۵ به ۱۳۰.۴۸ برسه، میگیم قیمت به اندازه “سه پیپ” حرکت کرده. پس یادتون باشه، هر جا ین ژاپن رو تو یه جفت ارز دیدین، برای پیدا کردن پیپ باید برین سراغ عدد دوم بعد از ممیز. این تنها استثنای مهم تو این قانونه.
پیپت (Pipette) یا پوینت چیست؟
حالا که با پیپ آشنا شدیم، بریم سراغ “پیپت”. شاید تو پلتفرم معاملاتی‌تون دیده باشین که قیمت‌ها گاهی با ۵ رقم اعشار نشون داده میشن. اون رقم پنجم و کوچولو، همون پیپت هست. پیپت در واقع برای نشون دادن تغییرات قیمتی کوچیک‌تر از یک پیپ به وجود اومده.
تعریف ساده پیپت
پیپت (Pipette) که بهش “پوینت” (Point) یا پیپ کسری (Fractional Pip) هم میگن، خیلی ساده یعنی یک دهمِ یک پیپ. یعنی هر ۱۰ پیپت، میشه یک پیپ کامل. این واحد خیلی کوچیک به بروکرها اجازه میده که قیمت‌ها رو با دقت بیشتری به ما نشون بدن و اسپردها رو هم دقیق‌تر محاسبه کنن.
پس اگه یه جا دیدین قیمت با ۵ رقم اعشار نوشته شده، رقم چهارم همون پیپ هست و رقم پنجم، پیپت. مثلا اگه قیمت ۱.۱۰۵۰³ باشه، اون “۳” آخر، ۳ پیپته. اگه این قیمت بشه ۱.۱۰۵۱¹، یعنی قیمت به اندازه ۸ پیپت (یا ۰.۸ پیپ) حرکت کرده.
چرا بروکرها از پیپت استفاده می‌کنند؟
دلیل اصلی استفاده از پیپت رقابت بین بروکرهاست. با اضافه کردن پیپت، بروکرها تونستن اسپردهای کمتری رو به مشتری‌هاشون پیشنهاد بدن. مثلا به جای اینکه اسپرد یک پیپ کامل باشه، می‌تونن اسپرد ۰.۷ پیپ (یعنی ۷ پیپت) رو ارائه بدن که برای معامله‌گرها جذاب‌تره.
این قیمت‌گذاری دقیق‌تر به ما معامله‌گرها هم کمک میکنه که نقاط ورود و خروج بهینه‌تری داشته باشیم و تحلیل‌هامون دقیق‌تر باشه. پس وجود پیپت در کل یه چیز مثبته، فقط کافیه حواسمون باشه که اون رو با پیپ اشتباه نگیریم و تو محاسباتمون درست ازش استفاده کنیم.
تفاوت اصلی پیپ و پیپت در یک نگاه
برای اینکه دیگه هیچوقت پیپ و پیپت رو با هم قاطی نکنین، بیاید با چند تا مثال ساده، تفاوتشون رو ببینیم. فکر کنین قیمت یه جفت ارز مثل یه عدد روی کیلومترشمار ماشینه. پیپ اون عدد اصلیه و پیپت اون عدد کوچیکتری که سریع‌تر حرکت میکنه.
مثال کاربردی روی جفت ارز EUR/USD
فرض کنین قیمت جفت ارز EUR/USD روی پلتفرم شما اینجوری نشون داده میشه: ۱.۰۷۳۴²
تو این عدد:
رقم ۴ (چهارمین عدد بعد از ممیز) جایگاه پیپ هست.
اون عدد کوچولوی ² (پنجمین عدد بعد از ممیز) جایگاه پیپت هست.
حالا اگه قیمت از ۱.۰۷۳۴² به ۱.۰۷۳۵⁵ تغییر کنه، یعنی قیمت به اندازه یک پیپ و سه پیپت (مجموعا ۱۳ پیپت) بالا رفته.
مثال کاربردی روی جفت ارز USD/JPY
حالا بریم سراغ یه جفت ارز شامل ین ژاپن، مثلا USD/JPY. فرض کنین قیمتش اینجوریه: ۱۴۵.۶۷⁹
تو این عدد:
رقم ۷ (دومین عدد بعد از ممیز) جایگاه پیپ هست.
اون عدد کوچولوی ⁹ (سومین عدد بعد از ممیز) جایگاه پیپت هست.
اگه قیمت از ۱۴۵.۶۷⁹ به ۱۴۵.۶۳⁴ تغییر کنه، یعنی قیمت به اندازه چهار پیپ و پنج پیپت (مجموعا ۴۵ پیپت) پایین اومده.
جمع‌بندی سریع تفاوت پیپ و پیپت
از نظر تعریف: پیپ، اون واحد اصلی و استاندارد تغییر قیمته، ولی پیپت فقط “یک دهمِ یک پیپ” هست و برای دقت بیشتر به کار میره.
از نظر جایگاه (تو اکثر جفت ارزها): پیپ همیشه چهارمین رقم بعد از ممیزه، ولی پیپت اون عدد پنجم و آخریه که معمولا کوچیک‌تر نوشته میشه.
از نظر جایگاه (تو جفت ارزای ین‌دار): اینجا قانون فرق میکنه! پیپ دومین رقم بعد از ممیزه و پیپت هم سومین رقم.
از نظر رابطه: خیلی ساده‌ست! هر ۱ پیپ کامل، دقیقا ۱۰ تا پیپت کوچولو میشه و برعکس.
چرا درک مفهوم پیپ و پیپت برای هر معامله‌گری حیاتی است؟
شاید فکر کنین این همه تاکید روی یه عدد کوچیک اعشاری زیادیه، اما باور کنین درک عمیق پیپ و پیپت یکی از ستون‌های اصلی موفقیت تو فارکسه. اگه ندونین پیپ و پیپت چی هستن و چطور کار می‌کنن، مثل این می‌مونه که بخواید فوتبال بازی کنین ولی ندونین “گل زدن” یعنی چی!
نقش پیپ و پیپت در محاسبه دقیق سود و زیان
مهم‌ترین کاربرد پیپ و پیپت، محاسبه سود و ضرر ماست. وقتی شما یه معامله باز میکنین، سود یا ضررتون بر اساس تعداد پیپ‌هایی که قیمت در جهت موافق یا مخالف شما حرکت کرده، محاسبه میشه. شما باید بتونین سریع حساب کنین که اگه قیمت مثلا ۲۰ پیپ حرکت کنه، چقدر پول به حسابتون اضافه یا ازش کم میشه.
اهمیت پیپ در تنظیم صحیح حد ضرر (Stop Loss) و حد سود (Take Profit)
وقتی می‌خواید برای معامله‌تون حد ضرر یا حد سود بذارید، باید این مقادیر رو بر اساس پیپ مشخص کنین. مثلا میگین من حاضرم تو این معامله ۲۰ پیپ ضرر کنم و در عوض انتظار دارم ۴۰ پیپ سود بگیرم. اگه مفهوم پیپ رو ندونین، نمی‌تونین این نقاط مهم رو درست تنظیم کنین و مدیریت ریسکتون کاملا به هم می‌ریزه.
درک پیپ و پیپت چطور به فهم بهتر اسپرد کمک می‌کند؟
اسپرد یا همون اختلاف قیمت خرید و فروش هم بر اساس پیپ و پیپت بیان میشه. وقتی یه بروکر میگه اسپرد ما روی جفت ارز EUR/USD یک پیپ هست، یعنی شما به محض باز کردن معامله، به اندازه یک پیپ تو ضرر هستین. گاهی اوقات هم اسپردها کسری هستن، مثلا ۱.۲ پیپ، که اینجا پای پیپت هم به ماجرا باز میشه.
جمع‌بندی نهایی
تو این مقاله سعی کردیم از سیر تا پیاز مفاهیم پیپ و پیپت رو با هم یاد بگیریم. فهمیدیم که پیپ کوچکترین واحد استاندارد تغییر قیمته و پیپت هم یک دهم اون برای دقت بیشتره.
دیدیم که این مفهوم چقدر برای محاسبه سود و ضرر، تنظیم حد ضرر و حد سود و درک اسپرد مهمه. یادتون باشه، تسلط روی این مفهوم پایه، یکی از اولین و مهم‌ترین قدم‌ها برای تبدیل شدن به یه معامله‌گر حرفه‌ای و سودده هست.
در مقاله بعدی، به طور کامل و با مثال‌های عملی بهتون یاد میدیم که چطور ارزش دلاری هر پیپ رو برای جفت ارزهای مختلف محاسبه کنید. پس حتما اون مقاله رو هم مطالعه کنین تا این پازل براتون کامل بشه.
سوالات متداول
1.هر پیپ چند پیپت است؟
هر یک پیپ، معادل ۱۰ پیپت (یا پوینت) است. پیپت یک واحد کوچکتر برای نشان دادن تغییرات دقیق‌تر قیمت است و معمولا به صورت یک عدد کوچک در کنار رقم پیپ نمایش داده می‌شود.
2.چطور بفهمم در یک قیمت، کدام عدد پیپ و کدام پیپت است؟
در اکثر جفت ارزها، چهارمین رقم بعد از ممیز، پیپ و پنجمین رقم، پیپت است. در جفت ارزهای شامل ین ژاپن (JPY)، دومین رقم بعد از ممیز، پیپ و سومین رقم، پیپت است.
3.چرا برخی بروکرها قیمت را با پیپت نشان می‌دهند و برخی نه؟
امروزه تقریبا تمام بروکرهای معتبر قیمت را با دقت پیپت (۵ و ۳ رقم اعشار) نشان میدهają. این کار به آن‌ها اجازه می‌دهد قیمت‌گذاری دقیق‌تری داشته باشند و اسپردهای رقابتی‌تری (حتی کمتر از یک پیپ) به مشتریان خود ارائه دهند.
4.آیا مفهوم پیپ در تحلیل تکنیکال هم کاربرد دارد؟
بله، قطعا. بسیاری از الگوهای تکنیکال یا استراتژی‌ها، حد سود و ضرر خود را بر اساس تعداد مشخصی پیپ تعریف می‌کنند. مثلا یک استراتژی ممکن است بگوید پس از شکست یک سطح، انتظار حرکت به اندازه ۵۰ پیپ را داریم. پس درک پیپ برای پیاده‌سازی این استراتژی‌ها ضروری است.
5.چرا در فارکس به جای درصد، از واحدی به نام “پیپ” استفاده می‌شود؟
چون تغییرات قیمت ارزها معمولا خیلی کوچیکه، استفاده از درصد باعث میشه با عددهای اعشاری خیلی ریز (مثل ۰.۰۱٪) سر و کار داشته باشیم که کار رو سخت میکنه. “پیپ” یک واحد استاندارد و مشخصه که ارتباط و محاسبات رو برای معامله‌گرها در سراسر دنیا خیلی راحت‌تر میکنه.
6.دلیل اصلی تفاوت شمارش پیپ در جفت ارزهای ین ژاپن (JPY) چیست؟
ارزش واحد “ین ژاپن” در مقایسه با ارزهای اصلی دیگه مثل دلار یا یورو خیلی کمتره. برای اینکه ارزش یک پیپ در جفت ارزهای ین‌دار، از نظر اندازه و اهمیت، تقریبا مشابه ارزش یک پیپ در سایر جفت ارزها باشه، استاندارد رو روی رقم دوم اعشار (۰.۰۱ ین) گذاشتن، نه رقم چهارم.
7.به عنوان یک تازه‌کار، باید بیشتر به پیپ توجه کنم یا پیپت؟
برای درک کلی حرکت بازار، تحلیل‌ها و مخصوصا برای تنظیم حد سود و ضرر، تمرکز اصلی شما باید روی پیپ باشه. پیپت بیشتر برای درک هزینه‌های دقیق‌تر مثل اسپرد کاربرد داره، اما استراتژی‌ها و اهداف معاملاتی معمولا بر اساس پیپ تعریف میشن.
8.آیا حرکت ۱۰ پیپ در تمام جفت ارزها، سود یا ضرر یکسانی ایجاد می‌کند؟
خیر، به هیچ وجه! این یکی از مهم‌ترین نکاتیه که باید بدونین. ارزش دلاری هر پیپ به شدت به جفت ارزی که معامله می‌کنید، حجم معامله‌تون و نرخ فعلی ارز بستگی داره. حرکت ۱۰ پیپ در EUR/USD ارزش متفاوتی با حرکت ۱۰ پیپ در AUD/CAD داره که نحوه محاسبه دقیق اون رو در مقاله بعدی توضیح دادیم.
